شیر گرم قبل از خواب کودک ؛ نکات مهم برای والدین - مجله نیلوفری

این تغییر ممکن است برای بسیاری از والدین چالش برانگیز باشد چون بطری شیر در بعضی موارد به یک روش راحت و موثر برای آرام کردن کودک تبدیل شده است. در این مقاله، به آنالیز فواید و مضرات نوشیدن شیر گرم قبل از خواب کودک و راهکارهایی برای حذف این عادت پرداخته خواهد شد.

ریشه تاریخی نوشیدن شیر قبل از خواب

نوشیدن شیر گرم پیش از خواب ریشه ای بسیار کهن در فرهنگ ها و سنت های مختلف درست مثل تاریخچه شیر دارد و قرن هاست که مردم از آن به عنوان روشی طبیعی برای آرام سازی فکر و بدن استفاده می نمایند. در طب آیورودا در هند، مصرف شیر گرم همراه با ادویه هایی مانند زردچوبه یا هل برای آماده سازی بدن جهت خواب توصیه می گردد و این سنت هزاران سال قدمت دارد.

در فرهنگ های غربی هم این نوشیدنی با خاطرات محبت آمیز مادران و مادربزرگ ها گره خورده است و به عنوان یک آیین آرام بخش پیش از خواب شناخته می گردد.

حتی در افسانه ها و داستان های فولکلور اروپایی هم شخصیت هایی دیده می شوند که برای آرامش و خواب راحت، شیر گرم می نوشند. این پیشینه تاریخی گسترده، نشان می دهد که نوشیدن شیر گرم پیش از خواب نه تنها یک عادت، بلکه بخشی از فرهنگ آرامش بخش نسل های مختلف بوده است.

فواید نوشیدن شیر گرم قبل از خواب برای کودک

بعضی مطالعات محدود بر روی انسان ها نشان داده اند که مصرف لبنیات مثل شیر قبل از خواب ممکن است به بعضی افراد یاری کند تا خواب شبانه آرام تری داشته باشند، اگرچه علت دقیق این تاثیر هنوز تعیین نیست.

بیشتر کارشناسان بر این باورند که خاصیت خواب آور شیر احتمالا به ترکیبات شیمیایی خاص آن مانند تریپتوفان (یکی از اسید آمینه های ضروری برای سلامت بدن) و ملاتونین (هورمونی موثر در خواب) یا به اثرات روانی ناشی از داشتن یک روتین آرام بخش قبل از خواب و یا ترکیبی از هر دو مرتبط است. در ادامه به صورت جزئی تری با تاثیرات این فاکتورها آشنا می شوید:

تاثیرات ترکیبات شیمیایی شیر بر کیفیت خواب کودک

بعضی ترکیبات موجود در شیر، به ویژه تریپتوفان و ملاتونین می توانند به بهبود چرخه های خواب یاری نمایند. تریپتوفان نوعی اسیدآمینه است که در بسیاری از مواد غذایی حاوی پروتئین وجود دارد و نقش مهمی در فراوری سروتونین دارد؛ ماده ای که باعث بهبود خلق وخو، افزایش آرامش و در نهایت فراوری ملاتونین می گردد. ملاتونین هم که به عنوان هورمون خواب شناخته می گردد، به وسیله مغز ترشح می گردد و به تنظیم ریتم شبانه روزی بدن یاری می نماید تا بدن برای ورود به چرخه خواب آماده گردد.

نقش تریپتوفان و ملاتونین در اختلالات خواب از نظر علمی تایید شده و مطالعات نشان داده اند که مصرف مکمل های این ترکیبات می تواند خواب را بهبود ببخشد و علائم اضطراب یا افسردگی پیش از خواب را کاهش دهد. با این حال، هنوز شواهدی وجود ندارد که نشان دهد یک لیوان شیر به تنهایی میزان کافی از این ترکیبات را دارد تا به طور قابل توجهی بر فراوری طبیعی ملاتونین بدن اثر بگذارد یا بتواند اختلالات خواب را به تنهایی درمان کند.

تاثیرات روانشانسی نوشیدن شیر پیش از خواب برای بچه ها

بعضی از متخصصان بر این باورند که تاثیرات روانی نوشیدن شیر در بهبود خواب بیشتر از ارزش تغذیه ای آن است. در واقع، نوشیدن شیر گرم پیش از خواب ممکن است ناخودآگاه احساس آرامش و امنیت را در فکر کودک تداعی کند؛ زمانی که کودک هر شب با یک لیوان شیر به رختخواب می رود، این احساسات آرام بخش می توانند به مغز او پیغام دهند که وقت خواب فرا رسیده است و همین موضوع روند به خواب رفتن را تسهیل می نماید. با این حال، شواهد علمی کافی برای اثبات قطعی تاثیر شیر در بهبود خواب وجود ندارد و همچنان احتیاج به مطالعات انسانی گسترده تر و دقیق تری احساس می گردد.

تا چه سنی کودک می تواند پیش از خواب شیر بنوشد؟

با وجود اینکه نوشیدن شیر پیش از خواب بخش مهمی از روتین خواب بچه ها است، اما به علت اینکه بچه ها در بازه سنی 1 تا 2 سال، احتیاج های تغذیه ای خود را از وعده های غذایی و میان وعده ها تامین می نمایند، دیگری احتیاجی به نوشیدن بطری شیر پیش از خواب ندارند. ترک کردن این عادت برای بچه ها اگرچه سخت است، اما لازم است، زیرا همان طور که در ادامه می خوانید، نوشیدن شیر قبل از خواب می تواند باعث اختلال الگوهای خواب، وابستگی، پوسیدگی دندان و… گردد.

مضرات نوشیدن شیر گرم قبل از خواب کودک

نوشیدن شیر گرم قبل از خواب کودک ممکن است به ظاهر راهی موثر برای آرام کردن کودک و یاری به خواب بهتر باشد، اما این عادت می تواند با بعضی مسائل و مضرات همراه باشد. یکی از مسائل رایج، ایجاد وابستگی به شیر برای خواب است که ممکن است باعث اختلال در الگوهای خواب کودک گردد.

بعلاوه، مصرف شیر قبل از خواب می تواند خطر پوسیدگی دندان ها را افزایش دهد، به ویژه اگر شیر حاوی شکر باشد. در بعضی موارد، بچه ها ممکن است از شیر به عنوان روشی برای به تعویق انداختن خواب استفاده نمایند. در ادامه، با جزئیات بیشتری به آنالیز تک تک این مسائل و مضرات پرداخته می گردد:

• ایجاد وابستگی به تغذیه برای خواب: اگر کودک به طور مکرر قبل از خواب شیر بنوشد، ممکن است ارتباطی بین خوردن و خواب در فکر او شکل بگیرد. این وابستگی می تواند باعث گردد کودک برای به خواب رفتن یا بازگشت به خواب در شب، به شیر احتیاج داشته باشد، حتی اگر از نظر تغذیه ای احتیاجی به آن نداشته باشد.
• اختلال در الگوهای خواب: مصرف شیر زیاد قبل از خواب می تواند منجر به اختلال در الگوهای خواب کودک گردد. کودک ممکن است به طور مداوم از خواب بیدار گردد و درخواست شیر کند، که این مساله می تواند خواب شبانه را مختل کند.
• افزایش خطر پوسیدگی دندان: در طول شب، میزان ترشح بزاق کاهش می یابد و این می تواند خطر پوسیدگی دندان ها را افزایش دهد. اگر کودک قبل از خواب شیر بنوشد، به ویژه اگر شیر حاوی شکر باشد، احتمال پوسیدگی دندان ها بیشتر می گردد.
• استفاده از شیر به عنوان راهی برای به تعویق انداختن خواب: بعضی بچه ها ممکن است از درخواست شیر به عنوان ترفندی برای به تعویق انداختن زمان خواب استفاده نمایند. این رفتار می تواند روند خوابیدن را پیچیده تر کند.

در نتیجه، اگرچه شیر گرم ممکن است به عنوان یک عادت آرام بخش عمل کند، اما والدین باید مراقب باشند که این عادت منجر به وابستگی یا مسائل خواب در کودک نگردد.

راه های حذف بطری شیر پیش از خواب کودک

جدا کردن کودک از بطری شبانه یکی از چالش های مهم در مسیر رشد و سلامت کودک است. همان طور که بالاتر خواندید، بین 1 تا 2 سالگی، زمانی مناسب است تا عادت نوشیدن شیر پیش از خواب را در کودک خود تغییر دهید. بسته به شرایط و آمادگی کودک، در ادامه به چندین روش برای حذف بطری شیر پیش از خواب پرداخته می گردد:

• آهسته و تدریجی عمل کنید: اگر کودک چند بار در شب بطری می خواهد، تعداد دفعات را کم کنید.
• جایگزین های آرامش بخش ایجاد کنید: از روش هایی مثل نوازش، پتوی مورد علاقه یا لالایی بهره ببرید.
• تغذیه کافی در روز: مطمئن شوید کودک در طول روز به میزان کافی شیر، غذاهای جامد و مایعات دریافت می نماید.
• الگوی خواب منظم و آرام بخش بسازید: یک روتین خواب ثابت (حمام، داستان، آهنگ آرام) باعث احساس امنیت کودک می گردد.
• آب جایگزین شیر در بطری گردد: بعد از کاهش میزان شیر می توانید بطری را با آب پر کنید. بیشتر بچه ها علاقه خود را به بطری از دست می دهند.
• با گریه برخورد کنید: با آرامش، اما قاطع و پیوسته عمل کنید اما تسلیم نشوید.

بطری را به طور ناگهانی حذف نکنید، مگر اینکه علت پزشکی وجود داشته باشد، زیرا این ممکن است برای کودک شوک آور و استرس زا باشد. بعلاوه از روش هایی مانند افزودن شکلات یا شیرین کردن شیر خودداری کنید، چراکه این کار می تواند عادت های ناسالمی ایجاد کند که در درازمدت برای کودک مشکل ساز خواهد شد. به علاوه، نباید به کودک فریاد بزنید یا تهدیدش کنید؛ این نوع رفتارها باعث افزایش اضطراب و ناراحتی کودک می گردد و ممکن است فرآیند تغییر عادت را دشوارتر کند.

تجارب خود در خصوص تاثیرات نوشیدن شیر گرم قبل از خواب کودک خود را با بقیه در قسمت نظرات اشتراک بگذارید.