خوراک شش انداز زنجانی غذایی برای چهارشنبه سوری - مجله نیلوفری

آداب ورسوم هر منطقه در طی سالیان طولانی شکل گرفته و سینه به سینه به نسل های بعدی منتقل می شود. مردم زنجان نیز با توجه به قدمت تاریخی شهر، دارای آداب ورسوم ویژه ای هستند. زنجانی ها در مراسم های خود غذاهای سنتی مخصوص آن مراسم را طبخ و سفره های پربرکت خود را با آن رنگین می نمایند. طبخ غذاهای مختلف برای اعیاد و در ایام خاص، بخشی از این آداب ورسوم را تشکیل می دهد.

با توجه به اینکه شهر زنجان در منطقه سردسیر و کوهستانی واقع شده است، غذاهای متنوع با طعم های مختلف و لذیذی دارد که پرانرژی بوده و سرشار از مواد مغذی است. امروزه بعضی از آن ها به دست فراموشی سپرده شده اند یا کمتر طبخ می شوند اما در شب چهارشنبه سوری معمولاً خانواده ها به همراه برنج، خورشتی بنام شش انداز درست می نمایند تا خوشی مردمان استان زنجان را تکمیل نموده و طعمی لذیذ به آن ها عیدی دهد.

یکی از غذاهای محلی استان زنجان است که معمولاً در شب چهارشنبه سوری تهیه می شود و در ایام عادی کمتر طبخ می شود. این غذا از شش ماده غذایی (خرما، گردو، کشمش، پیاز، تخم مرغ و روغن) تهیه می شود، به همین علت به شش انداز معروف است و تعداد تخم مرغ این غذا هم باید شش عدد باشد.

ابتدا پیاز رنده شده، زردچوبه، فلفل و نمک به گوشت چرخ نموده اضافه می شود سپس با دست کاملاً ورز داده می شود و به شکل کوفته قلقلی های ریز درمی آید و با شعله ملایم و در تابه نچسب سرخ می شود. پیازها به صورت خلالی خرد و با حرارت کم سرخ و طلایی می شوند. سپس گردوی خردشده را به پیاز سرخ شده اضافه و تفت می دهند. بعد از چند دقیقه کشمش و خرمای خردشده را به مواد اضافه می نمایند. کوفته قلقلی ها را هم به مواد اضافه می نمایند. در این فاصله تخم مرغ ها را در ظرف دیگری شکسته و خوب هم می زنند سپس تخم مرغ ها را به مواد بالا که خوب تفت خورده و سرخ شده اند اضافه می نمایند. بعد از اضافه کردن تخم مرغ ها و پخته شدن کامل آن یک پیمانه شیره انگور و سرکه را با توجه به ذائقه افراد خانه روی خوراک شش انداز می ریزند، کمی آب آن باید کشیده شود. سپس با گردو و کشمش تزئین می شود. این خورش را هم با نان و هم با برنج سرو می نمایند. در صورت تمایل کوفته ریزه را بعضی حذف می نمایند. این خوراک یک غذای کامل، خوشمزه، سالم و مقوی است.

این غذا بسیار خون ساز و مقوی است چراکه کشمش و خرما هر دو از مواد مفید برای خون سازی و بالا بردن آهن بدن است البته این خورش شباهت زیادی به خاگینه دارد. حدوداً 20 دقیقه احتیاج به پخت دارد.

یکی از رسوم جالب زنجانی ها در شب چهارشنبه سوری پیچیدن تخم مرغ در پوست پیاز و پختن آن لای پلوی شب عید است، بدین صورت که مادر خانواده تخم مرغ ها را شسته و با نخ های رنگی در پوست پیاز قرمز می پیچد و آن ها را لابه لای برنج آبکش شده می گذارد و به هنگام سرو کردن غذا هرکس تخم مرغ خود را برداشته و باز می نماید رنگ پوست پیاز بر روی تخم مرغ ها آثار جالبی از خود به جای می گذارد و هرکدام از این نقش و نگارها تعبیر خاصی دارد که بزرگ تر خانواده مطابق نقش های روی تخم مرغ آینده هر عضو خانواده را پیش بینی می نماید.