توافق عظیم پوتین و بایدن - مجله نیلوفری

دیوید. ای. سنجرز و آنتون تروئیانوفسکی در گزارش 26 ژانویه نوشتند، این اولین تماس میان رهبران دو قدرت عظیم هسته ای در دنیا از زمان روی کار آمدن بایدن است. اما این تماس به خاطر لحن و مواد مطروحه در آن مورد رصد قرار گرفته است: بایدن در زمانی که رئیس جمهور منتخب بود وعده داده بود کاری خواهد نمود که روسیه تاوان این هک را بپردازد و پس از استقرار در کاخ سفید، خواهان آزادی ناوالنی شد که دستگیری او در 17 ژانویه و پس از بازگشت به روسیه موجی از اعتراض را برانگیخته که نتیجه آن 3 هزار دستگیری بوده است.

این تماس در اصل نوعی گشایش در روابط بود؛ روابطی که میان دو کشور به شدت خصمانه شده است. این تماس به احتمال زیاد جدی ترین چرخش در سیاست خارجی آمریکا پس از وداع ترامپ از قدرت است.

آژانس های اطلاعاتی آمریکا، به رهبری سیا، پیش از انتخابات 2020 ارزیابی نموده بودند که پوتین آشکارا ترجیح می داد که ترامپ برای دور دوم انتخاب گردد؛ چرا که او طی 4 سال حضور خود در کاخ سفید با رهبر روسیه با احترامی قابل توجه رفتار می کرد. بایدن در مقابل، بار ها در سخنان خود پوتین را یکی از اوباش کا. گ. ب نامیده بود و ترامپ را هم به تمسخر بازیچه پوتین و آلت دست پوتین نامیده بود.

پوتین از لحن تند ضد روسی بایدن دل خوشی ندارد. با وجود این، رهبران کرملین و کاخ سفید به این ضرورت پی برده اند که اکنون وقت نزاع نیست و باید با یکدیگر بر سر مسائل مهم همکاری نمایند. بایدن به خبرنگاران با لحنی طنزآمیز گفت که پوتین یک روزنامه نگار را زندانی نموده است. او اضافه نمود اگرچه دولت پوتین به اتهامات بدی متهم است، اما برای ما آرزو های خوب می نماید.

نخستین گفت وگوی رهبران دو قدرت دنیای در سایه این موضوع قرار داشت که جو بایدن و دموکرات ها همیشه دونالد ترامپ را به آسان گیری و مسامحه در برابر کرملین متهم می کردند. این اختلاف نظر به ویژه آنجا شدت می گرفت که نهاد های اطلاعاتی آمریکا روسیه را به کوشش برای مداخله در انتخابات و همین اواخر به دست داشتن در هک گسترده شبکه های دولتی آمریکا متهم کردند، اما ترامپ بار ها با تشکیک در صحت گزارش های اطلاعاتی از موضع گیری جدی علیه همتای روس خود پرهیز می کرد.

در متن مکالمه تلفنی بایدن و پوتین که کاخ سفید عصر سه شنبه، 26 ژانویه، منتشر نموده، آمده که جو بایدن برای رئیس جمهوری روسیه روشن کرد که ایالات متحده برای دفاع از منافع ملی خود و پاسخ به اقدامات روسیه برای آسیب رساندن به آمریکا و متحدانش، قاطعانه عمل خواهد نمود.

این تماس به درخواست روس ها انجام گرفت آن هم در برهه ای که رهبران دنیا یکی پس از دیگری با بایدن تماس می گیرند تا پیروزی او را تبریک بگویند. اما یک ضرورت فوری هم وجود داشت: پیمان استارت نو که اندازه زرادخانه هسته ای دو کشور را (که در 5 فوریه منقضی می گردد) محدود می سازد.

دوشنبه شب مورخ 6 بهمن ماه، یادداشت هایی برای تمدید 5 ساله این پیمان رد و بدل کردند. این حداکثر زمانی است که در این متن به آن اشاره شده است. ترامپ گفته بود که این پیمان را تمدید نخواهد نمود مگر آنکه چین هم به آن ملحق گردد.

این پیمان در سال 2010 توسط باراک اوباما و دمیتری مدودف، روسای جمهور وقت آمریکا و روسیه امضا و در فوریه 2011 لازم الاجرا شد. توافقی که زرادخانه های هسته ای روسیه و ایالات متحده آمریکا را روی 800 سیستم حامل برای هرکدام و 1550 کلاهک هسته ای محدود می نماید.

دونالد ترامپ ماه ها بر سر تمدید این توافق با روسیه جدل کرد و نهایتا هم به نتیجه ای نرسید. او از جمله قصد داشت چین را نیز وارد این پیمان کند.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه که بار ها نسبت به پیامد های یک مسابقه تسلیحاتی هشدار داده بود، نهایتا خواهان این شد که توافق بدون هیچ پیش شرطی برای یک سال تمدید گردد. پیشنهادی که ترامپ آن را بی ارزش نامید. ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، روز آدینه از موضع آمریکا در قبال پیمان محدود کردن سلاح هسته ای استارت نو (New Start) و تمدید آن توسط جو بایدن، رئیس جمهور جدید آمریکا ابراز خشنودی کرد و گفت: بار ها تاکید نموده ام که نباید دستخوش شرایطی شویم که قادر به برقراری هیچ محدودیتی برای سلاح های هسته ای نباشیم.

به گفته او دیگر اعضای ناتو نیز از این تصمیم بایدن و اهمیت آن برای امنیت و صلح دنیای استقبال کردند. استولتنبرگ این اقدام را شروعی تازه برای تقویت کنترل تسلیحات هسته ای در عرصه بین المللی ارزیابی کرد و گفت باید در آینده توافق های بیشتری برای محدودیت تجهیزات نظامی انجام گردد که کشور هایی نظیر چین را نیز در برگیرد.

سنجرز- تروئیانوفسکی در بخش دیگری از گزارش خود نوشتند، پس از آنکه ترامپ گفت که چین هم باید به این پیمان ملحق گردد، طرف چینی گفت که کمتر از 300 سلاح هسته ای دارد. مقام های چینی می گویند

- البته شاید به تمسخر- که بهتر است مقام های آمریکایی و روسی تعداد تسلیحات هسته ای خود را به اندازه چین کاهش دهند یا به سطح چین برسانند یا می توانند چین را ترغیب نمایند که مثل خودشان هزاران سلاح جدید داشته باشد تا تعداد آن به پای زرادخانه آمریکا و روسیه برسد. فشار ترامپ در دقیقه نود برای وارد ساختن چین به این پیمان راه به جایی نبرد. در آن موقع، پوتین ظاهرا گفته بود شرط می بندد که بایدن پیروز است و میل دارد بعضی توافقات عصر اوباما را احیا کند.

با این حال، جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید، در کنفرانس مطبوعاتی خود گفت که بایدن در حال تنظیم سیاست آمریکا به شکلی قدرتمندتر در قبال روسیه است. همزمان بایدن به دنبال ترمیم ائتلاف میان ایالات متحده و اروپا به وسیله تاکید در تماس تلفنی با ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو است که واشنگتن از پیمان دفاع مشترک ناتو تبعیت خواهد نمود. جن ساکی همچنین گفت که در تماس تلفنی با پوتین علاوه بر تمدید استارت جدید به مدت پنج سال و نیز مساله ناوالنی، حمایت قدرتمند از حاکمیت اوکراین هم مطرح شد.

بایدن همچنین در مصاحبه با پوتین درباره آنچه کاخ سفید مداخله در انتخابات ریاست جمهوری 2020 خواند و نیز گزارش هایی از پیشنهاد های روسیه به شبه نظامیان طالبان برای کشتن نیرو های آمریکایی در افغانستان صحبت کرد. همچنین روز سه شنبه کاخ کرملین گفت که روسیه و ایالات متحده به توافقی برای تمدید استارت جدید دست یافته اند.

براساس اعلام کرملین، پوتین و بایدن ابراز خرسندی کردند که یادداشت های دیپلماتیک بین دو کشور در اوایل روز سه شنبه مبنی بر تمدید پیمان و همچنین رویه های لازم برای لازم الاجرا شدن پیمان قبل از انقضای آن در روز های آینده رد و بدل شده است. یک مقام آمریکایی که خواست نامش فاش نگردد، گفت که این برنامه برای تبادل یادداشت ها بود که سه شنبه انجام شد.

یک مقام دیگر آمریکایی درباره اینکه چرا به وضوح در بیانیه کاخ سفید به این مورد اشاره ای نشده است، گفت هنوز کار هایی مثل تایید مجلس دوما مانده است. با این حال، تمدید چنین پیمانی به خودی خود احتیاج به تایید دوما ندارد. کرملین در بیانیه ای گفت که پوتین و بایدن همچنین درباره تصمیم دولت آمریکا در زمان دونالد ترامپ برای خروج از پیمان آسمان های باز بحث و مصاحبه کردند.

به نوشته گزارشگران نیویورک تایمز، این پیمان زرادخانه هسته ای دو کشور را به سطح 1550 کلاهک هسته ای کاهش می دهد. این تمدید 5 ساله اگر مورد توافق دو کشور قرار بگیرد احتیاجی به تصویب در سنا ندارد، اما پوتین می گوید دوما باید نظر دهد. دوما 10 سال پیش این پیمان را تایید کرد. این تمدید شامل کلاهک های هسته ای تاکتیکی نمی گردد و تصمیم ترامپ در خصوص خروج از توافق نیرو های هسته ای میان برد را هم شامل نمی گردد.

این سوال وجود دارد که آیا کلاس جدید پهپاد های هسته ای روسیه و دیگر تسلیحات این کشور را شامل می گردد یا نه. در هر حال، آنچه روشن است این است که تمدید استارت جدید از یک مسابقه تسلیحاتی پرهزینه جلوگیری می نماید. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی بایدن، می گوید اگر قرار است با روسیه به خاطر رفتار های ناجورش مقابله گردد بهتر است این کار از سوی دو طرف و براساس محدودیت های هسته ای انجام گیرد.