ژیگولی روس چطور مرد؟ - مجله نیلوفری

به گزارش خبرنگاران، محمدحسین شاوردی در تجارت فردا نوشت: شیوه ناصوابی که برندهای روس اعم از ژیگولی1 و گاز را به نابودی کشاند و با تبدیل لادا به زیرمجموعه کم رمقی در گروه رنو-نیسان، رضایت مصرف کنندگان را هم جلب نکرد. این رویه در ایران هم به نتایج مشابهی ختم خواهد شد. تجربه چند دهه سرکوب قیمت موجب شده تا زیان های انباشته، تداوم تولید محصولات دمده و خردسالی چرخه توسعه محصول به جزء جدایی ناپذیر صنعت خودرو ایران تبدیل شود. اما به رغم حجم عظیمی از نقدهای تند و تیز به این صنعت، خطاهای سیاستی پیوسته تکرار می شود و حتی همین حالا هم که به شدت به دمیدن روحی تازه در آن نیاز دارد، سیاستگذاری ضدتوسعه لحظه ای از حرکت نمی ایستد. چرا چنین اتفاقی رخ داده است؟ برای اینکه به پاسخی درست از این سوال برسیم، باید نقبی به بن مایه های ذهنی سیاستگذاران بزنیم و با کندوکاو در تاریخ معاصر، مدل فکری حاکم بر شبکه سیاستگذاری را استخراج کنیم. یک مرور کوتاه از چیدمان میز سیاستگذار خودرویی کشور نشان می دهد دولت گرایی عصر شوروی بهترین و نزدیک ترین مدل به رویه ای است که بر چرخه سیاستگذاری صنعت خودرو ایران حاکم شده است. نقطه کانونی این نگرش، سرکوب قیمت علیه تولیدکننده و نادیده دریافت حقوق مالکیت و آزادی انتخاب بر ضد منافع خریداران است. چنین تدبیر عجیبی برای کنترل قیمت، چندان هم ناشناس نیست. بگذارید سری به خود شوروی بزنیم. دوست خوبم فاطمه صادقی که در دانشگاه تهران به تحصیل زبان روسی پرداخته، پس از مطالعه اسنادی از رسانه های عصر شوروی، روایت دست اولی از شیوه واگذاری خودرو به متقاضیان را با من به اشتراک گذاشت. روایتی که هم اینک در ایران در حال تکرار شدن است. انتظار هفت تا هشت سال برای یک خودرو در عصر شوروی چیزی معمول بوده و شادمانی افراد از موفقیت در دریافت خودرو وجه اصلی اغلب روایت های موجود در این باره است. او از خلال مطالعه گزارشی جامع از سایت خبری آوفتاوازلاید (avtovzglyad) از وجه المصالحه قرار دریافت صنعت خودرو به عنوان کارت بازی دولت خبر می دهد که مثلاً هرکه در نظام کمونیستی بیشتر و بهتر کار می کرد یا به ایدئولوژی حکومت نزدیک تر بود، بدون صف و داستان ثبت نام و قرعه کشی، به خودرو می رسید. در عین حال برای بقیه افراد جامعه، بازار خودرو شوروی در زدوبند دلالان و مسوولان خودروسازی برای دریافت سهمیه اضافه، انتظار در صف های بلند ثبت نام و نیز امکان انتخاب تنها از بین سه خودرو گاز، لادا و ژیگولی معنا می شد. شوروی آن دوره سعی می کرد خود را حامی منافع کارگران نشان دهد. غافل از اینکه با تصمیمات خطا تنها عمر بنگاه ها را کوتاه و توسعه را به تعویق می انداخت. خاتمه هم چنبره تمام و کمالش بر بازار خودرو خاتمهی نداشت و بازی در نهایت با مرگ گاز و ژیگولی خاتمه یافت. آیا وقت تغییر در سیاستگذاری برای صنعت خودرو فرانرسیده است؟

پی نوشت:

1- ژیگولی نام یکی از سازندگان خودرو در روسیه بوده که محصولات مجلل تری را به نسبت لادا و گاز به خریداران تحویل می داد.