چند دستور مهم تربیتی درباره آموزش آداب مهمانی رفتن به بچه ها - مجله نیلوفری

آموزش آداب مهمانی رفتن به کودک برای والدین بسیار مهم است. در واقع نوع رفتار کودک در یک جمع غریبه است که حاصل تربیت والدین را به رخ دیگران می کشد.

وقتی علیرغم همه حساسیت ها و تذکرهای شما، کودک تان در مهمانی سلام نمی نماید، احساس می کنید تمام زحمت هایتان برای ادب کردن او به هدر رفته است.

توصیه می گردد سخت نگیرید و آموزش این آداب را براساس اصول درستش پی بگیرید. گاهی توقع والدین از کودک زیادتر از توان و سن اوست. دکتر زهرا رمضان خانی، مشاور و روان شناس در این زمینه هدایت های مفیدی ارائه داده است.

از چه زمانی؟

از زمانی که کودک می تواند بین خانه و خارج از خانه تفاوت قائل گردد، می توانیم آداب مهمانی رفتن را به او بیاموزیم. در سن 6 تا 8 ماهگی کودک فرق بین والدین یا مراقبان خودش را با دیگران متوجه می گردد و غریبگی می نماید. این غریبگی کردن برای روند رشد او لازم و در واقع نشان دهنده رشد عاطفی کودک است. اتفاقا اگر در این سن کودک بغل هر کسی برود نشان می دهد رشد عاطفی خوبی ندارد و شک می کنیم که ممکن است والدین از نظر عاطفی در تعامل لازم و کافی با کودک نیستند. او بین محبت های خاله و مادربزرگ محبت پدر و مادرش را ترجیح می دهد. پس این رفتار طبیعی است. والدین باید به بچه اطمینان دهند که من پیشت هستم، تو می تونی بغل مامان بزرگ هم بری یا من و بابا داریم بهت نگاه می کنیم و جایی نمی ریم. برو بغل خاله ببوسش.

نشانه های مهمانی رفتن

کودک از 9 ماهگی به تدریج یاد می گیرد که مثلا پوشیدن کفش به معنای بیرون رفتن است، یا شال و کلاه یعنی داریم می ریم خونه خاله. وقتی کودک را برای بیرون رفتن آماده می کنید، شرح دهید که او را به مهمانی می برید و باید لباسش را عوض کند، دست و رویش را بشوید و موهایش را مرتب کند. می توانید درباره اینکه به کجا می روید و او آنجا اجازه دارد چه کارهایی انجام دهد، برایش شرح دهید. هر چقدر کودک بزرگ تر باشد، بهتر می تواند این محدودیت ها و آزادی ها را درک کند.

هجوم نیاورید

وقتی کودکی وارد یک مهمانی می گردد همه اطرافیان از روی محبت و دوست داشتن به سمت او هجوم می آورند. یکی می خواهد او را بغل کند، یکی می خواهد او را ببوسد، یکی می خواهد لپش را بگیرد. گاهی بزرگترها یادشان می رود به این بچه حتی سلام نمایند. در چنین شرایطی جو محیط، کودک را می گیرد و هر چقدر هم از قبل درباره سلام و آداب معاشرت آموزش دیده باشد، فراموش می نماید. بدتر اینکه بچه را در منگنه هم قرار می دهند که برو جلو سلام کن یا دست بده. این بچه دیگر نمی تواند ارتباط برقرار کند. در حالی که بزرگترها باید با رفتاری متعادل و معمولی با کودک وارد معاشرت شوند.

آداب محیط های رسمی

تشخیص محیط های رسمی و غیررسمی به تدریج و از سن 4 سالگی آغاز می گردد. البته در همان ابتدا نمی توان از کودک انتظار داشت که در یک محیط رسمی همان رفتاری را انجام دهد که ما انتظار داریم. او به تدریج یاد می گیرد که نوع رفتار در محیط های رسمی و غیررسمی را تمیز دهد.

سن 4، 5 سالگی زمانی است که کودک مهارت تعامل گروهی را یاد می گیرد. این سن برترین زمان برای آموزش غیرمستقیم این مهارت ها در قالب شعر، داستان و نمایش است. به خصوص در این سن اگر آموزش ها در گروه اتفاق بیفتد، تاثیرگذاری زیادی دارد؛ مثلا وقتی در یک نمایش، مهمانی رفتن را تمرین یا مشاهده می نمایند، خوب آموزش می بینند و آن چه را که آموخته اند در زندگی واقعی خود پیاده می نمایند.

آموزش غیرمستقیم

آموزش غیرمستقیم آداب معاشرت و آداب مهمانی رفتن چیزی نیست که به صورت ناگهانی و از سنی خاص آغاز گردد. والدین می توانند از فرصت قصه گویی های شبانه برای آموزش این مهارت ها و رفتارهای صحیح به کودکشان استفاده نمایند. کتاب های بچگانه بسیاری درباره آموزش مهارت های مختلف به بچه ها وجود دارد. خود والدین هم می توانند با استفاده از خلاقیت خودشان آموزش ها را به وسیله ساخت شخصیت های خیالی به کودک منتقل نمایند.

بچه ها با قهرمان های داستان ها همذات پنداری می نمایند. همین است که اگر قهرمان داستان فردی مودب باشد که در مهمانی رفتارهای خوبی از خود نشان می دهد برای کودک شما قابل قبول است. خودتان هم می توانید چاشنی هایی به این قصه ها اضافه کنید. یک بچه کوچولویی بود به نام نینا که هر وقت می رفت مهمانی سلام می کرد، بی اجازه به چیزی دست نمی زد، روی پای هر کسی نمی نشست و....

تاثیر عوامل محیطی

نمی توانیم برای همه بچه ها سن و سال تعیین و معینی را در نظر بگیریم و بگوییم در این سن همه بچه ها آداب معاشرت و آداب مهمانی رفتن را یاد می گیرند. تفاوت های فردی و زمینه های خانوادگی نیز بسیار مهم است.

بعضی خانواده ها زیاد اهل معاشرت و رفت و آمد هستند. در همین رفت و آمدها کودک چیزهای زیادی درباره نحوه برخورد با افراد مختلف و نحوه رفتار در محیط های مختلف یاد می گیرد اما اگر خانواده ای زیاد اهل رفت و آمد نباشد و فقط با عده ای معدود و تعیین رفت و آمدهای کم داشته باشد، فرزندشان دیرتر و کمتر این مفاهیم را می آموزد.

چه بسا بعضی رفتارها را هرگز در کودکی نیاموزد تا زمانی که در بزرگسالی با آن روبرو گردد. به علاوه اینکه تفاوت های فردی خود بچه ها در این زمینه تاثیرگذار است.

تشویق و تنبیه

در بحث های تربیتی فقط تشویق مطرح نیست. در بعضی موارد ضروری است تنبیه غیربدنی- نیز اعمال گردد. اگر دیدید کودکتان علیرغم همه آموزش ها و تذکرها باز هم رفتارهای ضداجتماعی و نامناسب در مهمانی انجام می دهد، خانه مردم را به هم می ریزد و خرابکاری می نماید با در نظر گرفتن شرایط باید اول به او تذکر دهید و سپس تنبیه کنید. در نظر گرفتن شرایط، یعنی اول سن و سال کودک را در نظر بگیرید. از یک کودک 2 ساله نمی توانید همان توقعی را داشته باشید که از یک کودک 5 ساله دارید. به علاوه اینکه شدت تنبیه باید با عمل خطای اجرا شده مناسب باشد.

نکته دیگر اینکه باید ببینید رفتارهای بد کودک در چه شرایطی رخ داده است؛ مثلا اگر شامش دیر شده، وقت خوابش رسیده و جای خواب ندارد، طبیعی است کلافه می گردد، اعصابش به هم می ریزد و شلوغ کاری راه می اندازد. یا ممکن است تحت تحریک های بچه های بزرگ تر کاری را انجام داده باشد. بنابراین برای تنبیه کردن باید همه چیز را در نظر بگیرید.

چه تنبیهی؟

بچه ها مهمانی رفتن را دوست دارند. یک روش خوب برای تنبیه کردن این است که او را از مهمانی بعدی محروم کنید؛ چون این دفعه خونه خاله رو به هم ریختی و اونو ناراحت کردی من از تو راضی نیستم و هفته دیگر به خونه خاله نمی ریم.

افراد باید با هم هماهنگ باشند. گاهی به خاطر تعارف و ملاحظه اشتباه های کودک پوشانده می گردد: نه اشکالی نداره، کاری که نکرده، خونه خالش بوده دیگه. اگر رفتار کودک واقعا بد بوده، میزبان باید کمی ناراحتی خود را نشان دهد، تا تذکر مادر موثر واقع گردد. در شرایطی که رفتارهای کودک بسیار تخریب گر و شدید باشد احتیاج به طرح رفتار درمانی دارد. ممکن است حتی مادر در مهمانی بعدی کودک را در خانه نزد پدرش بگذارد و برود؛ چون دفعه قبل از رفتارت ناراضی بودم امروز تو خونه پیش مامان بزرگ/ بابا می مونی و من به تنهایی خونه خاله می رم. البته زمان غیبت تان باید کوتاه تر از حد معمول باشد.

چه تشویقی؟

تشویق کردن در ازای رفتاری که باید جزو وظایف کودک باشد ممکن است او را باج گیر بار بیاورد. کودک باید بداند که مودب بودن و داشتن رفتاری مناسب در یک مهمانی جزو وظایف او و از تعیینات یک کودک خوب است. شما می توانید به صورت کلامی و با نوازش کردن به او بفهمانید که از رفتارش راضی هستید.