حرکت آرام چین و آمریکا به سمت جنگ جهانی سوم؟ - مجله نیلوفری

با ما همراه باشید و با تور چین از شگفت انگیزترین کشور دنیا دیدن کنید بر روی دیوار چین سلفی بگیرید، از قصر ممنوعه دیدن کنید و در خیابان شانگهای پیشرفته ترین آسیا قدم بزنید.

در شرایطی که آمریکا خود را آماده انتقال قدرت از دونالد ترامپ به جو بایدن (به عنوان رئیس جمهور آمریکا) می نماید، هنری کسینجر دیپلمات سرشناس و حرفه ای آمریکایی در موضع گیری هشدار داده که اگر راهبردی جدیدی از سوی چین و آمریکا در زمینه تعاملاتشان ایجاد نگردد، احتمال وقوع فاجعه ای نظیر آنچه در جریان جنگ های دنیای شاهد آن بودیم، وجود دارد.

به گزارش خبرنگاران، هنری کسینجر دیپلمات سرشناس آمریکایی که در دوره حضور خود در دولت ریچارد نیکسون، پروژه تنش زدایی با چین در دهه 1970 را به پیش برد، در موضع گیری گفته است که دولت جو بایدن بایستی در مقایسه با دولت دونالد ترامپ، موضع و ویکردی متفاوت را در عرصه مسائل بین المللی دنبال کند.

هنری کسینجر با انتقاد از سیاست خارجی دولت ترامپ، از شرایط نامتعادل دنیا در عرصه سیاسی و مالی سخن گفته و تاکید نموده است که آمریکا باید هر چه سریع تر، رویکرد و نگرش خود در خصوص مسائل بین المللی را تغییر دهد. در دوره ریاست جمهور دونالد ترامپ: وی جنگ تجاری گسترده ای را بر علیه چین به راه انداخته، محدودیت های مرتبط با سیاستگذاری و مهاجرت را بر افراد و شرکت های چینی اعمال نموده، در مناطق پیرامونی چین اقدام به پررنگ کردن حضور نظامی آمریکا نموده، و به طور خاص، ویروس کرونا را به کرات، به مثابه ابزاری سیاسی علیه چین مورد استفاده قرار داده و به آن برچسب ویروس چینی زده است.

دلایلی زیادی وجود دارند که دونالد ترامپ به عنوان بازنده انتخابات ریاست جمهوری 2020 آمریکا، در روز های باقی مانده حضورش در قدرت، بر شدت فشار ها علیه چین بیفزاید و دامنه تنش ها میان دو کشور را گسترش بیشتری دهد. در این راستا، برکناری مارک اسپر از کرسی وزارت دفاع آمریکا و پُر شدن این وزارتخانه از افراد وفادار به ترامپ و همچنین احتمال وضع تحریم های هوشمند و گسترده بر علیه اشخاص و نهاد های چینی، مهمترین نشانه هایی هستند که از احتمال تشدید تنش ها میان چین و آمریکا در روز های آینده خبر می دهند.

بسیاری از ناظران و تحلیلگران بر این باورند که ترامپ با اقدامات مخربش در روز های باقی مانده حضورش در قدرت، سعی بر آن دارد تا روابط میان چین و آمریکا را در دوره جو بایدن نیز با تنش همراه سازد و از عادی سازی روابط میان دو طرف جلوگیری کند. بحران هایی که اکنون ترامپ به ایجاد آن ها در روابط چین و آمریکا دامن می زند، قادرند تا مدت ها روابط دو کشور را تیره و تار نمایند و به نوعی زمینه را برای منازعات و درگیری های گسترده تر میان چین و آمریکا به عنوان ابرقدرت های دنیاِ کنونی فراهم سازند.

جان الیوت سخنگوی شورای امنیت ملی ترامپ به رسانه ها گفته است تا زمانی که چین فرایند جاری در روابط این کشور با آمریکا را معکوس نسازد و به یک بازیگر متعهد و جوابگو در عرصه بین المللی تبدیل نگردد، به احتمال زیاد، روسای جمهور آینده آمریکا از نظر سیاسی، اینکه بخواهند فرایندِ ایجاد شده از سوی ترامپ را معکوس سازند، نوعی خودکشی درنظر خواهند گرفت.

گزارش ها حاکی از این هستند که وزارت دفاعِ کنونی آمریکا (پس از اخراج مارک اسپر) که توسط تندروهایِ ضدچین کنترل می گردد (به طور خاص می توان به وزیر دفاع موقت آمریکا کریستوفر میلر اشاره نمود)، به دنبال اعمال تحریم های گسترده بر علیه آن دسته از شرکت های چینی است که پیوند های نزدیکی با ارتش آزادیبخش این کشور دارند.

دولت ترامپ همچنین به دنبال اعمال تحریم های جدید علیه چین که مرتبط با مسائل حقوق بشری هستند (در خصوص مسائلی نظیر اعتراضات در هنگ کنگ و سین کیانگ) هم می باشد. در جبهه مقابل، چین نیز با درک این شرایط، خود را آماده درگیری و نبرد با آمریکا می نماید. شی جینپینگ رئیس جمهور چین در جریان بازدید خود از یکی از مراکز نظامی ارتش آزادیبخش چین در استان گوانگدونگ این کشور به وضوح از نظامیان این کشور درخواست کرد تا آمادگی خود را برای شرایط جنگی حفظ نمایند. وی از تمامی نظامیان چینی خواست تا تمام انرژی خود را صرف آمادگی جهت شرکت در جنگ های احتمالی در آینده بنمایند. وی حتی پیش از این نیز در موضع گیری از شرایط پرآشوب بین المللی خبر داده بود و از تمامی نظامیان چینی خواسته بود تا وفاداری خود را حفظ نمایند و هرلحظه جهت مقابله با تنش های احتمالی علیه چین، آمادگی داشته باشند.

در کنار همه این مسائل، بایدن که به طور سنتی حامی همزیستی مسالمت آمیز میان قدرت های عظیم بوده نیز در یک سال گذشته، رویه ها و رویکرد های به شدت سخت گیرانه ای را در قبال چین از خود نشان داده است. جو بایدن رئیس جمهور منتخب آمریکا، پیشتر و در موضع گیری، شی جینپینگ رئیس جمهور چین را انسانی گردن کلفت و قاتل خطاب نموده است. وی حزب کمونیست چین را به دیکتاتوری متهم نموده و خواهان وضع تحریم های گسترده بر علیه این کشور به دلیل نقض گسترده حقوق بشر توسط آن شده است. به طور خاص بایدن در فصل بهار گذشته، در مقاله ای برای نشریه فارین افیرز می گوید: ایالات متحده آمریکا باید رویکرد سخت گیرانه ای را در قبال چین اتخاذ کند و در این زمینه هیچ گونه مماشاتی را انجام ندهد.

در هفته های گذشته، بایدن و مشاوران ارشدش، بار ها بار ها از تعهد خود به حمایت از تایوان و تقویت روابط دوجانبه با متحدان منطقه ای آمریکا نظیر ژاپن و فیلیپین، خبر داده که هر کدام از این کشور ها در نوع خود، تنش ها و چالش هایی جدی را با جمهوری خلق چین (مخصوصا در خصوص دعاوی حاکمیتی و اختلافات ارضی) دارند.

درست بر اساس همین شواهد است که هنری کسینجر از تشدید تقابلات و تنش ها میان چین و آمریکا خبر می دهد و معتقد است که دو کشور به نحو نگران نماینده ای به سمت تشدید اختلافات و تعارضات حرکت می نمایند. امری که می تواند مقدمه ای بر وقوع تنش های گسترده تر میان دو ابرقدرت باشد. کسینجر نقطه تاکید را بر این می گذارد که باید کانال های تعاملی بیشتری میان چین و آمریکا ایجاد شوند، زیرا اگر فرایند حاضر ادامه باید، امکان اینکه بحران های ساده لفظی به تنش های نظامی شدید میان دو کشور تبدیل شوند، وجود دارد. از این رو، باید تا جای ممکن، جو بایدن و تیم وی، فضای تنش زدایی را با چین ایجاد نمایند. در غیر اینصورت باید اذعان کرد که چین و اآمریکا، آهسته آهسته در حال حرکت به سمت ایجاد بحرانی فراگیر در روابط دوجانبه خود هستند.

کسینجر هشدار می دهد که دولت بایدن باید تا حدی رویکردی همکاری جویانه را در قبال چین نشان دهد و تا حدی تنش ها با این کشور را مدیریت کند. وی باید چهارچوبی را تعریف کند که به وسیله آن بتوان تنش ها میان دو کشور را مدیریت کرد و از گرایش آن به سمت هرج و مرجِ مطلق، جلوگیری نماید. اگر چنین نگردد، احتمال وقوع چیزی شبیه جنگ های دنیای، اصلا بعید نیست.

* ریچارد جواد حیدریان، وی تحلیلگر مسائل آسیای شرقی است.