ابعاد و پیامدهای سفر رئیس سازمان امنیت و همکاری اروپا به آسیای مرکزی - مجله نیلوفری

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، آن لینده، وزیر امور خارجه سوئد و رئیس سازمان امنیت و همکاری اروپا از روز 11 آوریل (22 فروردین) به آسیای مرکزی سفر نموده و بازدیدهای وی تا 15 آوریل به طول می انجامد.

سفرهای لینده به چهار جمهوری قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان بوده و دیدار رئیس سازمان امنیت و همکاری اروپا با مقامات ترکمنستان نیز در روز 16 آوریل به صورت مجازی برگزار خواهد شد.

بر اساس بیانیه منتشر شده توسط وب سایت رسمی سازمان امنیت و همکاری اروپا، رئیس این سازمان با مقامات عالی رتبه کشورهای آسیای مرکزی از جمله روسای جمهور و وزرای امور خارجه دیدار خواهد نمود. دیدار لینده با نمایندگان جامعه مدنی در کشورهای آسیای مرکزی نیز از جمله برنامه های ویژه اعلام شده توسط سازمان امنیت و همکاری اروپا است.

اولین سفر لینده به آسیای مرکزی با قزاقستان شروع شد. او در بدو ورود به نورسلطان از سوی مختار تیلوبردی، وزیر امور خارجه قزاقستان مورد استقبال نهاده شد.

در دیدار نخست او با وزیر امور خارجه، مسائل مربوط به همکاری های مشترک به ویژه در طول شیوع کرونا مورد آنالیز نهاده شد. در همین حال در روز 12 آوریل، لینده با قاسم ژومارت توکایف، رئیس جمهور قزاقستان نیز دیدار کرد.

در این دیدار توکایف روابط قزاقستان با سازمان امنیت و همکاری اروپا را در زمره اولویت های سیاست خارجی کشورش مطرح کرد و با تاریخی خواندن اجلاس سال 2010 دو طرف، بر توسعه مناسبات تاکید نمود. در این دیدار برنامه های روابط دو طرف برای سال 2021 نیز مورد آنالیز طرفین نهاده شد.

لینده پس از نورسلطان صبح امروز مستقیماً راهی بیشکک، پایتخت قرقیزستان شد. کشوری که به تازگی یک انقلاب را پشت سر گذاشته و روز 11 آوریل رفراندوم اصلاح قانون اساسی در این کشور برگزار گردید.

در فرودگاه بین المللی ماناس، لینده از سوی نوران نیازعلی اف، معاون اول وزیر امور خارجه قرقیزستان مورد استقبال نهاده شد. بر اساس برنامه های از پیش اعلام شده، رئیس سازمان امنیت و همکاری اروپا در بیشکک علاوه بر روسلان قزاق بایف، وزیر امور خارجه، با سادیر جباروف، رئیس جمهور جدید قرقیزستان نیز دیدار خواهد نمود.

همچنین یکی از برنامه های ویژه لینده در سفر به بیشکک، بازدید از آموزشگاه سازمان امنیت و همکاری اروپا در پایتخت قرقیزستان است. این آموزشگاه از سال 2002 در بیشکک تاسیس شده و فعالیت های متعددی را در حوزه های گوناگون ترتیب می دهد.

مقصد سفرهای بعدی رئیس سازمان امنیت و همکاری اروپا تاجیکستان و ازبکستان است. بر اساس گزارش خبرگزاری آسیاپلاس، لینده در تاجیکستان در دیدار با مقامات عالی رتبه این کشور، محورها و موضوعات مهمی نظیر کنترل تسلیحات، مبارزه با تروریسم، پروژه های مدیریت مرزها، کاهش ریسک بلایای طبیعی، حکمرانی خوب، قاچاق انسان و برابری جنسیتی را مورد آنالیز قرار خواهد داد.

رئیس سازمان امنیت و همکاری اروپا همچنین در دوشنبه از آموزشگاه آموزش کنترل مرزی این سازمان نیز بازدید خواهد نمود. در همین حال باید اشاره داشت سفر رئیس سازمان امنیت و همکاری اروپا به تاجیکستان در حالی صورت می گیرد که روز 8 آوریل دوره آموزشی چهار هفته ای این سازمان برای 25 نفر از افسران مرزبانی تاجیکستان در منطقه تورسونزاده برگزار گردیده بود.

ازبکستان نیز مقصد دیگر سفر آن لینده است که بنا بر اطلاعیه منتشر شده از سوی شیرزاد اسداف، دبیر مطبوعاتی نهاد ریاست جمهوری ازبکستان، سفر وی به تاشکند در روزهای 13 و 14 آوریل (امروز و فردا) برنامه ریزی شده است.

مقامات ازبکستان سفر رئیس سازمان امنیت و همکاری اروپا به این کشور را نشانه ای از تعاملات پویا و رو به رشد این سازمان با ازبکستان عنوان نموده اند.

سفر رئیس سازمان امنیت و همکاری اروپا به آسیای مرکزی در حالی صورت می گیرد که تنش ها بین این سازمان با روسیه در حوزه شوروی سابق طی ماه های اخیر به شدت افزایش یافته است.

این سازمان در تحولات پس از انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته در بلاروس حمایت کامل خود را از معترضین ابراز داشته و گفته می گردد حمایت های میدانی قابل توجهی نیز از این نیروها صورت گرفته است.

در همین حال، به رسمیت نشناختن الکساندر لوکاشنکو به عنوان رئیس جمهور بلاروس از جمله اقدامات دیگر سازمان امنیت و همکاری اروپا محسوب می گردد.

در همین حال اکنون نیز که تنش ها میان اوکراین و روسیه در مورد شبه جزیره کریمه در حال افزایش است، این سازمان مجدداً مواضعی را علیه روسیه بیان نموده است.

این تحرکات طی ماه های اخیر نگرانی هایی را نیز برای کشورهای آسیای مرکزی ایجاد نموده بود. پس از عملکرد سازمان امنیت و همکاری اروپا در قبال بحران اوکراین در سال 2014، بحران سیاسی ارمنستان در سال 2018 و بلاروس در سال 2020، کشورهای آسیای مرکزی نیز نگرانی هایی از تسری این رویکرد به این منطقه داشتند.

این نگرانی ها زمانی جدی تر شد که سازمان امنیت و همکاری اروپا حمایت کامل خود از معترضین را با گزارش ارائه تخلفات گسترده در انتخابات پارلمانی 4 اکتبر اظهار داشت. پس از آن بود که درگیری ها در قرقیزستان نیز افزایش یافت و در نهایت منجر به لغو نتایج انتخابات پارلمانی، انحلال دولت و استعفای رئیس جمهور شد.

هراس ناشی از تسری این بی ثباتی ها به کشورهای دیگر، دو جمهوری تاجیکستان و قزاقستان را نیز تهدید می کرد. درست یک هفته بعد از انتخابات پارلمانی قرقیزستان در تاریخ 4 اکتبر، انتخابات ریاست جمهوری تاجیکستان در شرایطی شکننده برای تاریخ 11 اکتبر برنامه ریزی شده بود.

با این حال این انتخابات بدون حواشی خاصی برگزار گردید و بار دیگر امامعلی رحمان به عنوان رئیس جمهور این کشور انتخاب شد. با این حال دو ماه بعد از آن نیز برنامه ریزی های اولیه برای برگزاری انتخابات پارلمانی در قزاقستان صورت گرفته بود که گفته می گردد به سبب این نگرانی، به ماه سرد ژانویه منتقل شد.

در انتخابات پارلمانی قزاقستان نیز بعضی اعتراضات با موضوع فراخوان مختار آبلیازوف، اپوزیسیون این کشور برگزار گردید که وی نیز از جمله پناهندگان سیاسی در اروپا و مورد حمایت سازمان امنیت و همکاری اروپا است.

این سازمان همچنین در حوزه حقوق بشر گزارش های متعددی را علیه کشورهای آسیای مرکزی طی سال های اخیر منتشر نموده است.

اکنون به نظر می رسد که سفر آن لینده به 4 کشور آسیای مرکزی و دیدار مجازی با یک کشور به عنوان رئیس سازمان امنیت و همکاری اروپا نشان از تغییر رویکرد این سازمان پس از تثبیت شرایط این کشورها در سال 2020 دارد.

شرایطی که در نتیجه پیامدهای مالی و اجتماعی ناشی از شیوع بیماری کرونا در حالت شکننده ای قرار داشت و مستعد تغییرات سیاسی و اجتماعی بود.

نوعی دلجویی و اظهار برطرف نگرانی ها با تاکید بر همکاری در حوزه منافع مشترک و احتمالاً ارائه وعده های یاری های خارجی و توسعه مبادلات مالی در صورت اعمال تدریجی اصلاحات، محورهایی است که احتمالاً در این سفر مورد تاکید قرار خواهد گرفت.