تجربه ناموفق در شهرک صنعتی مرزی، زیرساخت ها فراهم نیست - مجله نیلوفری

آذربایجان غربی به دلیل هم مرز بودن با کشور ترکیه و دارا بودن سه پایانه مرزی رسمی با این کشور ضمن اینکه دروازه ایران به بازارهای جهانی و اروپایی به شمار می رود، بیشترین حجم صادرات و واردات کشور به ترکیه را نیز به خود اختصاص داده است.

این در حالی است که مسئولان دو کشور هدف گذاری رسیدن به مبادلات 30 میلیارد دلاری را در دستور کار دارند و در این راستا نیز رایزنی، نشست و دیدارهای دو جانبه زیادی در سالهای اخیر داشته اند که یکی از گزینه های تحقق آن ایجاد شهرک مشترک مرزی بین دو کشور بود.

اما با وجود صرف هزینه و زمان در کنار توافق نهایی رایزنی ها برای احداث این شهرک، نبود زیرساخت ها در کنار بروکراسی اداری، این فرصت ارزشمند مالی را در هاله ای از ابهام فرو برده و بعضی مسئولان و نمایندگان استان اعلام می نمایند با ایجاد مناطق آزاد تجاری ضرورتی به اجرای این طرح احساس نمی گردد.

این اظهار نظرها در مورد نبود ضرورت ایجاد این شهرک مرزی در استان در حالی مطرح می گردد که مسئولان مالی استان معتقد هستند طرح ایجاد شهرک مشترک مرزی در دست اجراست و اختلاف در بحث قیمت انرژی یکی از مهم ترین دلایل رکود این طرح به شمار می رود ولی بر اساس آخرین تصمیمات مقرر شده این شهرک در شهر مرزی سروی ارومیه ایجاد گردد.

مرز سرو

فرصت مالی که به سرو واگذار شد

در حال حاضر با وجود راه اندازی منطقه آزاد تجاری حجم سرمایه گذاری در استان با توجه به ظرفیت و پتانسیل های بالای آن قابل قبول نیست این درحالی است که در سالهای گذشته مسئولان دو طرف از احداث شهرک صنعتی مشترک به عنوان فرصت ارزشمند برای شکوفایی اقتصاد مرزنشینان دو منطقه یاد نموده و آن را زمینه ساز تحقق هرچه سریع تر رسیدن به مبادلات 30 میلیارد دلاری دو کشور می دانستند.

ایجاد برند مشترک برای محصولات فراوریی، افزایش امنیت، سهولت در فراوری، مبادله کالا و کاهش هزینه های حمل ونقل، توسعه مالی کشور و تبادل دانش فنی و تکنولوژی های نوین، بخشی از مزیت های ایجاد شهرک صنعتی مشترک مرزی بین دو کشور به شمار می رود مزیتی که بعضی نمایندگان استان کوشش دارند آن را بایگانی شده قلمداد نمایند.

اظهار نظرهای ضدو نقیض در مورد بایگانی شدن و ادامه این طرح در حالی مطرح می گردد که هنوز اقدام چندان قابل قبولی در این راستا صورت نگرفته است، این منطقه مقرر بود در ماکو راه اندازی گردد که به دلیل ایجاد منطقه آزاد تجاری این فرصت هم اکنون به سرو واگذار شده است.

نماینده مردم شهرستان های ماکو، چالدران، شوط و پلدشت در مصاحبه با خبرنگاران در مورد دلایل توقف این طرح با وجود موافقت و تصویب مقامات دو کشور اظهارداشت: ایجاد شهرک صنعتی مشترک زمانی بین دو کشور ایران و ترکیه مطرح شد که منطقه آزاد ماکو شکل نگرفته بود، اما در حال حاضر با وجود این منطقه دیگر لزومی برای ایجاد این شهرک وجود ندارد.

محمد علیپور با بیان اینکه ایجاد این شهرک مشترک مرزی پنج سال پیش در حالی مطرح شد که منطقه آزاد تجاری ماکو ایجاد نشده بود اظهارداشت: با شروع به کار و راه اندازی منطقه آزاد تجاری ماکو از اردیبهشت سال 92 دیگر ایجاد شهرک مشترک مرزی خاصیت خود را از دست داد.

شهرک مشترک مرزی ایران و ترکیه مزیت چندانی نداشت

وی با بیان اینکه شهرک مشترک مرزی ایران و ترکیه مقرر بود به دلیل موقعیت جغرافیایی ماکو در این شهرستان ایجاد گردد مطرح نمود: در صورت راه اندازی این شهرک مزیت های آنچنانی منتظر سرمایه گذاران و فعالان مالی دو طرف نبود.

نماینده مردم شهرستان های ماکو، چالدران، شوط و پلدشت با اعلام اینکه مقرر بود این شهرک در زمینی به وسعت هزار کیلومتر مربع احداث گردد گفت: با راه اندازی آن سرمایه گذاران و فعالان مالی دو طرف از مالیات معاف نبودند و بی شک مقررات مالی دو کشور متفاوت بوده و در بعضی مواقع شاید با مسائل زیادی دست و پنجه نرم می کردند.

علیپور تاکید نمود: این در حالی است که منطقه آزاد تجاری ماکو در وسعتی بیش از پنج هزار کیلومتر راه اندازی شده و مزیت های زیادی از جمله معافیت مستقیم از مالیات در کنار سایر مزیت های متفاوت از جمله بهره مندی موقعیت جغرافیایی ویژه، وجود فرودگاه، جهت ترانزیتی و... برخوردار است.

وی با اشاره به حضور و استقبال سرمایه گذاران هندی، چینی و کانادایی در منطقه آزاد تجاری ماکو گفت: با وجود اینکه از راه اندازی این منطقه دو سال بیشتر نگذشته ولی شاهد رشد و پیشرفت بالای مالی در منطقه هستیم که در صورت حمایت مسئولان می توان شاهد تسریع در روند توسعه مالی منطقه و کشور بود.

علیپور با اشاره به اینکه هم اکنون در بعضی استان های کشور سرمایه گذاران اغلب دچار گرفتاری های زیادی در فرایندهای بروکراسی اداری می شوند که باید مورد تجدید نظر و بازنگری قرار گیرد اضافه نمود: در مناطق آزاد هدف قانون گذار این است که این فرایندها به حداقل ترین زمان ممکن برسد و در حال حاضر نیز در منطقه آزاد این مشکل تا حدود زیادی حل شده ولی هنوز به نقطه ایده آل نرسیده است.

اختلاف بر سرقیمت انرژی عامل تعلل در راه اندازی شهرک مشترک مرزی است

اظهارات مدیرکل هماهنگی و امور مالی و بین الملل استانداری آذربایجان غربی درست نقطه مقابل حرف های نماینده مردم ماکو، چالدران، شوط و چایپاره است.

غلامرضا بابایی در مصاحبه با خبرنگاران با بیان اینکه ایجاد شهرک مشترک مرزی بین ایران و ترکیه بایگانی یا متوقف نشده است، اضافه نمود: علت اصلی تعلل در ایجاد شهرک صنعتی مشترک بین ایران و ترکیه در این استان به دلیل اختلاف بر سر موضوع بند 13 تفاهم نامه در مورد اختصاص انرژی و سوخت و قیمت آن است.

وی ادامه داد: در بند 13 تفاهم نامه طرفین، ایران باید جوابگوی بهای واگذاری انرژی به خصوص برق و گاز به سرمایه گذاران ترک می شد که متاسفانه به دلیل عدم شفاف کردن این موضوع از سوی وزارت صنایع باعث شد تصمیم گیری و برنامه ریزی ها معطل گردد.

بابایی در مورد مکان یابی برای ایجاد این شهرک صنعتی مشترک بین ایران و ترکیه نیز گفت: پس از آنالیز های لازم مقرر بود این شهرک مشترک مرزی در ماکو ایجاد گردد که با توجه به تعطل در اجرایی شدن طرح و راه اندازی منطقه آزاد تجاری در این شهرستان این فرصت به شهر مرزی سرو واگذار شده است.

وی در مورد اظهارات نماینده مردم شهرستان های ماکو، چالدران، شوط و چایپاره در زمینه توقف و بایگانی شدن طرح گفت: این موضوع صحت نداشته و ایجاد شهرک مشترک مرزی بین ایران و ترکیه در دست اجراست.

مدیرکل هماهنگی و امور مالی و بین الملل استانداری آذربایجان غربی تداوم مرزداری و بهبود وضعیت معیشت مرزداران منطقه، کاستن از آمار بیکاری، فراوری محصولات داخلی با کیفیت بالا در راستای صادرات و جلوگیری از مهاجرت را از مهم ترین مزیت های حاصل از ایجاد شهرک ها و مناطق آزاد تجاری مشترک با کشورهای همسایه ذکر کرد.

آذربایجان غربی با سه کشور ترکیه، عراق و جمهوری آذربایجان 891 کیلومتر مرز مشترک دارد.

وجود دو منطقه آزاد تجاری ارس و ماکو، جهت ریلی مناسب، گذر جاده ابریشم از آذربایجان غربی به ترکیه به همراه دو فرودگاه فعال از ظرفیت های بالای آذربایجان غربی برای توسعه تجارت مرزی بین دو کشور ایران و ترکیه محسوب می گردد.